Değer Artış Kazancı Hesaplama Nasıl Yapılır?
Malın ve hakların satılması sonucu ortaya çıkan karlar değer artış kazancı olarak nitelendirilmektedir. Bu kapsamda değer artış kazancı hesaplama, Yİ-ÜFE endeksleri göz önünde tutularak yapılmaktadır. Değer artış kazancı konusuna giren mal ve haklara bağış ve miras gibi karşılıksız olarak kazanılanlarla; tam mükellef kurumların olan ve iki yılın üstünde sahip olunan hisse senetlerinin dışında menkul değerlerin ya da diğer sermaye piyasası araçlarının satışından elde edilen kazançlardır. Bunun yarı sıra telif haklarından doğan kazançlar, ortaklıktan ayrılma ya da hisselerin satışından dolayı ortaya çıkan karlar, çalışması tamamen durdurulan işletmenin bir bölümünün ya da tamamının satılması sonucu elde edilen kazançlar, değer artış kazancı olarak değerlendirilmektedir.
Değer Artış Kazancı Vergisi Nedir?
Hibe yolu ile edinilenler hariç kazanç nasıl olursa olsun Gelir Vergisi Kanunu‘nun 70’inci maddenin birinci fıkrasının 1, 2, 4 ve 7 numaralı bentlerinde yazılı her tür al ve hakların; kazanç tarihinden itibaren beş yıl içinde atılması sonucu meydana gelen kazançlar da değer artış kazancına dahildir. Değer Artış Kazancı Vergisi, değer artış kazançlarının istisnayı aşan tutarlar üzerinden alınan vergidir. Değer artış kazancı hesaplama işleminde Yİ-ÜFE endeksi dikkate alınmaktadır. Hesaplama, kazancın elde edildiği bir ay önceki endeksle yapılmaktadır. Satış döneminde ortaya endeks alış dönemindeki değerden fazla olması durumunda alış tutarı, değişim oranı kadar yükseltilmektedir. Bu sayede değerlenmiş alış bedelinin elde edilmesi mümkün olmaktadır. Satış dönemindeki endeksin oranı ile alış dönemindeki endeksin oranı yüzde 10’un altında olması durumunda alış tutarına endeksleme yapılmaz. Ayrıca alış tutarı direkt olarak hesaplamada kullanılmaktadır. Satış tutarından çıkarılmış alış tutarının yanı sıra toplam gider tutarı ve istisna tutarı çıkarılmakta ve böylece vergi matrahı belirlenmiş olmaktadır.
Değer Artışı Kazancında Endeksleme Nasıl Yapılır?
Değer artış kazancında endeksleme yapılırken alış tarihinden ve satış tarihinden önceki ay Yİ-ÜFE endeksindeki artışın yüzde 10 ve üzerinde olması durumunda mal ve hakların alış fiyatına bu oran uygulanmaktadır. Bu sayede otaya çıkan yeniden değerlenmiş alış bedeli ile satış bedeli arasındaki fark tespit edilmekte ve gayrisafi kazanç elde edilmektedir. Yİ-ÜFE artış oranının yüzde 10’un altında olması durumunda alış bedeline işlem uygulanmamakta ve satış bedelinden düşülmektedir. Değer artış kazancı hesaplama yapılırken 2014 yılında 120 in TL’ye satın alınan bir konutun 2018 yılında 200 bin TL’ye satıldığı varsayıldığında; endeks artış oranı 2014 yılında ÜFE oranı 166,52, 2018 yılında ÜFE oranı 232,27’dir. Bu durum muhasebe işlemleri ile hesaplandığında ortaya yüzde 39 gibi bir sonuç çıkmaktadır. Bu da yüzde 10 geçtiği için vergilendirilmektedir.